home

Navigatie

 

Voornaaf (zonder trommelrem)

Hiernaast twee vooroorlogse voorwielnaven met vaste groefkogellagers voor de "Cycloïde"-fietsen van Simplex.

 

Simplex voornaaf groef-schroef
groefkogellagers, met ingeschroefde stofkap (fiets van ca. 1925 - 1930)

 

Simplex voornaaf groef-inslag
groefkogellagers, met ingeperste stofkap (fiets van 1936)

 

Ook bij de gewone voornaven met cup-en-cone lagers (voor b.v. de "Neo"-fietsen) is er verschil. Naast de twee hier weergegeven versies zijn er nog meerdere andere.

 

Simplex voornaaf cup-en-cone
cup-en-cone lagers, recht doorlopende naafhuls, met smeernippel (fiets van 1933)

 

Simplex voornaaf cup-en-cone
cup-en-cone lagers, slanke naafhuls, karakteristieke vorm van de cups (jaren '50)

 

Trommelremnaaf

Simplex monteerde vanaf ca. 1927 trommelremnaven op fietsen. Het oudste mij bekende model is hier afgebeeld. De draaias waar de remhevel op gemonteerd is, is onwrikbaar met de ankerplaat verbonden - op deze plek gaat het bij latere trommelremnaven van andere fabrikanten nog weleens mis.

 

Simplex trommelremnaaf oudste model
trommelremnaaf (achterwiel), jaren '20 tot 1936

 

Simplex trommelremnaaf oudste model
dezelfde naaf, loodzwaar en oerdegelijk

 

Het opvolgermodel van de trommelremnaaf hierboven. Betere afdichting van de ankerplaat, vereenvoudigde constructie van de remhevel, nog steeds zwaar en degelijk.

 

Simplex voornaaf cup-en-cone
trommelremnaaf (achterwiel), voor het eerst afgebeeld in de Simplex-catalogus van 1937, vermoedelijk tot in de oorlog geproduceerd

 

Simplex voornaaf cup-en-cone
dezelfde naaf

 

Trapas

De Cycloïde-trapassen met groefkogellagers zijn decennialang zonder noemenswaardige wijzigingen aan de buitenkant gemaakt. Meestal geen smeernippel, en een ingeschroefde, verchroomde stofkap (in het linker voorbeeld echter in zwarte wind-en-weer uitvoering, typisch jaren '30, relatief zeldzaam). Rechts een trapas met ingeperste stofkap, iets wat Simplex maar korte tijd deed.

 

Simplex trapas groef-schroef
groefkogellagers, met ingeschroefde stofkap (minimaal jaren '30 tot jaren '60)

 

Simplex trapas groef-inslag
groefkogellagers, met ingeperste stofkap (fiets van 1936)

 

Een Cycloïde-trapas in gedemonteerde staat: ringvormige borgmoer (helemaal links), in de bracket geschroefde, grote stofkappen, twee vaste kogellagerringen en in het midden een blikken stofbus tegen vuil dat binnen door het frame in de bracket zou kunnen dringen. De kogellagers zitten vast in de bracket geperst, de passing op de as is een lossere overgangspassing.

 

Simplex trapas groef
Cycloïde-trapas compleet

 

Simplex trapas groef
Cycloïde-trapas deels gedemonteerd

 

Alles wat op de as zit, volledig gedemonteerd (linker foto). Op de as zit alles in axiale richting opgesloten: rechts een vaste aanslag op de as, tussen de kogellagers een afstandbus en links een borgmoer op de as (met rechter schroefdraad). Aan de buitenkant, dus in de bracket, worden de kogellagers niet door een aanslag maar gewoon door de vaste passing op hun plaats gehouden.

Belangrijk om te weten bij de demontage: de grote stofkap aan de linkerkant heeft gewone rechter schroefdraad, de stofkap rechts (kettingkant) heeft linker schroefdraad.

 

Simplex trapas groef
Cycloïde-trapas volledig gedemonteerd
(klik op de afbeelding om deze te vergroten)

 

Simplex trapas groef
tekening van de Cycloïde-trapas
(klik op de afbeelding om deze te vergroten)

 

De goedkopere modellen hadden een Thompson-trapas (cup-en-cone) met 38mm-cups. Er zit  verschil in de smeernippel (klepje, kogeltje, geen) en in de bevestiging van de stofkap aan de linkerkant. Deze kan opgeperst zijn (niet meedraaiend bij het rijden) of op de as zitten (wel meedraaiend).

 

Simplex trapas Thompson
Thompson trapas opgeperste stofkap (tot 1953) met verzonken kogelsmeernippel

 

Simplex trapas cup-en-cone
Thompson trapas met meedraaiende stofkap (vanaf 1953), altijd zonder smeernippel. Het verschil is op de foto vrijwel niet te zien.

 

Nu nog een reeks afbeeldingen van Simplex Thompson-trapassen met de kleine constructieve wijzigingen in de loop van de tijd. De as hiernaast dateert uit de jaren '20. De cups hebben een fraai geslepen buitenkant. De stofkappen worden in de cups geschroefd. Conussen en as zijn met ingeslagen letters gekenmerkt.

 

Simplex trapas Thompson jaren twintig
De jaren '30-versie (tot begin jaren '50 gemonteerd) van deze Simplex-trapas heeft nog steeds geslepen trapascups. De conussen hebben een andere vorm en vooral de stofafdichting is gewijzigd: de stofkappen zijn nu van dun blik en worden op de rand van de cups geperst.

 

Simplex trapas Thompson vooroorlogs
Het eerste type ná 1953. Het grootste verschil is het feit dat de linker stofkap nu meedraaiend is. Hij zit dus op de as en valt over de rand van de bracket heen i.p.v. op de stilstaande cup ingeperst te zijn. Door deze wijziging wordt de stof- en waterafdichting verbeterd. De cups zijn nu aan de buitenkant alleen gedraaid, het slijpen bleef achterwege.

 

Simplex trapas Thompson jaren vijftig
Bij deze versie zijn de cups niet meer gedraaid maar geperst (wordt door sommigen als minder nauwkeurig beschouwd). Bovendien is de "bodem" van de cups nu bolvormig i.p.v. rechthoekig. De kogels lopen op deze wijze nog maar op één baan in de cup, vroeger raakten ze de cup op twee punten (axiaal en radiaal), wat minder slijtage betekent. Maar in de praktijk zijn het toch de conen die eerst slijten.

Ook de rechter stofkap is gewijzigd, en daardoor ook de rechter conus.

 

Simplex trapas Thompson jaren zestig
Nu zitten we in de periode dat Simplex door Gazelle is overgenomen. De 38mm Thompson-trapassen worden in de jaren '70 bij  bijna alle modellen van Gazelle, Locomotief, Simplex en Juncker gemonteerd. De kwaliteit blijft dalen. De rechter stofkap is komen te vervallen, de buitendiameter van de rechter conus is derhalve groter en de spleet waardoor vuil binnen kan dringen ook (grotere omtrek). De cups zijn wat materiaalbesparender gevormd en de mooie linker borgmoer is een lelijk dun dingetje geworden dat bij te vast aandraaien sneller doordraait (schroefdraad kapot).

 

Simplex trapas Thompson 1979
Nog een kleine wijziging in het laatste jaar dat Gazelle deze trapassen heeft gemonteerd, dus vóór de standaard afmontage van alle fietsen met groefkogellagers: bij de rechter conus wordt ook nog wat materiaal bespaard.

 

Simplex trapas Thompson 1981

 

Copyright by Herbert Kuner, © 2005 ...
All rights reserved.

terug

Last update: 02-04-2007