home

2_n.gif (635 bytes)

Navigatie



Gazelle kettingblad



  

Mobilisering en motorisering

Een kenmerk van de jaren vijftig en zestig was de toenemende mobiliteit van de samenleving. In de eerste jaren na de oorlog was er vooral vraag naar fietsen. Het fietsenpark was tijdens de oorlog tot onder de twee miljoen gezakt. In de jaren vijftig maakte vooral de in 1948 geïntroduceerde bromfiets een spectaculaire opgang, en vanaf de jaren zestig werd de auto het meest gewaardeerde vervoermiddel (het personenautopark van Nederland steeg tussen 1960 en 1968 van een half miljoen naar twee miljoen).

     Desondanks maakte de export van de Nederlandse rijwielindustrie in de jaren ‘60 een opmerkelijke groei door. Niet alleen Duitsland was een belangrijk exportland, maar ook Amerika werd als markt ontdekt. De groeiende invloed van de EEG zorgde omgekeerd ervoor dat ook buitenlandse bedrijven steeds makkelijker de Nederlandse markt op konden komen. Maar de fietsenfabrikanten slaagden er vooralsnog in circa driekwart van de rijwielverkoop in handen te houden.

     Bij stijgende verkoopcijfers daalde gelijktijdig het aantal fabrikanten en vakhandelaren. Het vakblad "De Nederlandsche Rijwielhandel" schreef hierover begin jaren zestig:

De Nederlandse rijwielindustrie verkeert in een prijsnadeel, omdat zij bestaat uit relatief kleine produktie-eenheden, welke niet zijn toegerust om in grote markten te concurreren.

Door de toenemende schaalvergroting vond dus in de branche in de jaren zestig een grote golf van fusies en bedrijfssluitingen plaats. In 1966 waren er nog 36 bedrijven actief die zelfgebouwde frames afmonteerden tot fietsen en/of bromfietsen, tegenover respectievelijk 39, 42 en 45 rijwielfabrieken in 1964, 1962 en 1961. De belangrijkste concentratiebewegingen in de jaren zestig waren:

1961 Phoenix neemt Fongers over,
Pon verwerft merk Burgers
1962 Phoenix-Fongers neemt Germaan over,
Primarius staakt produktie
1965 Simplex-Locomotief fuseert met Juncker
1966 Union gaat samenwerken met Kaptein
1967 Veeno na faillissement opgeheven
1968 Gazelle neemt Juncker-Locomotief-Simplex over,
Stokvis sluit Nederlandse Kroon
1969 Batavus neemt Magneet over
1970 Batavus neemt Phoenix-Fongers-Germaan over

 

Ook aan de ontwikkeling van de kwaliteit van fietsen tussen 1960 en 1970 is te zien hoe het met de bedrijfstak ging. Naast de noodzaak om goedkoper te produceren was het ook definitief geen mode meer om een zware fiets "voor het leven" te hebben. Daarmee zijn de jaren zestig ook ongeveer de grens waarna degelijk en duurzaam gefabriceerde fietsen nauwelijks meer gemaakt zijn.

 

Saaie '70er - vernieuwende '80er

De technisch en ook qua uiterlijk minst interessante fietsen die tegenwoordig nog te zien zijn dateren over het algemeen uit de jaren zeventig. In de loop van de jaren tachtig steeg de belangstelling voor de fiets weer. Omdat de consument nu bereid was meer aan fietsen te besteden, gingen deze vooral in technisch opzicht weer vooruit. Het blijven echter produkten, die duidelijk niet gemaakt zijn om meer dan een beperkt aantal jaren mee te gaan. Tegelijk met de stijging van de kwaliteit van fietsen aan de bovenkant van de markt, daalde de kwaliteit van fietsen aan de onderkant van de markt.


Wat cijfers

Tegenwoordig zijn er nog maar een handvol fietsfabrikanten in Nederland over. Van de grote, oude merken hebben alleen Gazelle, Batavus, Union en Sparta het gered. Batavus is met 400.000 in Nederland gefabriceerde eenheden per jaar inmiddels Gazelle als grootste voorbijgestreefd. Bovendien heeft de Batavus-groep in Oktober 1999 Sparta (70.000 fietsen per jaar) overgenomen.

     In de Nederlandse fietsenbranche werken ongeveer 9.000 mensen, waarvan 1.250 bij fietsfabrikanten. Er zijn een kleine 3.000 erkende rijwielhandelaren annex fietsenmakers over (waarvan 1.000 georganiseerd in winkelformules of landelijke retailorganisaties). In 1970 waren dat nog 6.000, in 1948 12.000.

     Het aantal in Nederland verkochte fietsen ligt boven 1 miljoen per jaar. Een kleine helft daarvan komt uit de import. Geëxporteerd wordt vooral naar Duitsland. In totaal telt Nederland 16 miljoen berijdbare fietsen.

 

 

Copyright by Herbert Kuner, © 1999 ...
All rights reserved.

terug

Last update: 06-07-2002