home

2_n.gif (635 bytes)

Navigatie
 

 

De meest bekende modellen kruisframes
 

Op deze pagina zijn verschillende kruisframe-constructies te zien, samen met de bijhorende merken en tijden. De nadruk ligt daarbij op modellen die door Nederlandse bedrijven zijn gemaakt. Dit overzicht is zeker niet compleet.

Niet in het overzicht opgenomen, maar desondanks zeker het vermelden waard is de 1893 gepatenteerde en vanaf 1897 geproduceerde Dursley Pedersen. Deze is in feite ook een speciale variant van een duplex-kruisframe. Mads Rasmussen heeft een uitgebreide homepage over Dursley Pedersen-fietsen.

 

1
Een kruisframe? Volgens rijwielfabriek Vesting uit Haarlem in een advertentie uit 1952 wel. Gazelle maakte in de jaren dertig tot zestig een toer-model met dit patroon, Burco rond 1950.

In de sport-uitvoering wordt dit frame ook wel mixte genoemd. In landen als Frankrijk, Duitsland en Denemarken is dit tegenwoordig een heel gewoon model, in Nederland in mindere mate. Waarschijnlijk de meeste van deze fietsen zijn hier in de jaren zeventig en tachtig door Batavus verkocht.

 

2
Simplex 1935 - 1957 (met 'mannetjes' tussen de kruisende buizen; diameter van de enkele kruisbuis: 7/8 inch).

Juncker 1938 - 1960 (geen verbinding tussen kruisende buizen; diameter van de enkele kruisbuis: 1 inch).

Dit frametype had vele Engelse voorlopers; de mooiste ervan is de Centaur.

 

3
Veelvoorkomend frametype uit de 'tweede generatie' kruisframes (ca. 1900 tot ca. 1930).

Ook in Nederland gebouwd (meestal onder Engelse licentie) door: B.A. Jansen (merk Yankee Style), Bingham & Co. (merk Eenhoorn), Eysink (rond 1902).

 

4
Dit frametype is een Raleigh-patent van vóór 1900 en werd door veel bekende bedrijven gemaakt:

Raleigh (ca. 1900 tot minimaal 1937)
Fongers (vanaf 1901 tot ?)
Simplex (eveneens kort na 1900)
Eysink (minimaal 1905 - 1910)
Gazelle (1930 tot ca. 1965)
Burgers (jaren '50)
Bato (jaren '30)
Pon (jaren '50)

 

5
Locomotief, model Super de Luxe (ca. 1936 tot 1955)

Volgens vooroorlogse folders bedoeld als unisexfiets. Dit model vertoont enige gelijkenis met het dames-model van de Dursley Pedersen maar heeft verder voorzover wij weten geen echte voorgangers.

 

6
Girder-frame rond 1910. Strikt genomen is dit geen kruisframe. Producenten:

Quadrant (licentiebouw door Alt uit Leiden)

Gazelle (tot 1913)
Eysink

Schwager (tot ca. 1914)
Gruno
en vele Engelse voorgangers uit die tijd

 

7
Batavus, Burgers, Empo, Phoenix, Magneet en enkele andere merken hebben dit patroon in de jaren '30 - '50 in kleine oplagen gebouwd. Bij dit patroon is de schuine buis met een lug aan de onderbuis verbonden en niet aan de onderste balhoofdlug zoals bij model 4. Per merk en wellicht per framehoogte varieert de plaatsing van de lug op de onderbuis.
Magneet heeft in de vroege jaren dertig meerdere variaties op dit model kruisframe gemaakt. Deze werden onder de naam Stafiets als gewone toerfiets of als transportfiets verkocht, maar ook als lichte dames sportfiets.

 

8
Dit frame werd gebouwd door Durabo uit Woudenberg (ongeveer jaren '50) en in bijna identieke vorm als transportfiets door Wilhelmina uit Haarlem (rond 1950).

 

9
De kruisende buizen beginnen als ronde buis en zijn in het midden en op de vloeiend gesoldeerde kruising ovaal. Ze werden ergens in de jaren '40/'50 gemaakt door Adek (wielmaat 28", extreem dunne voorvork en dunne buisjes naar de achteras) en Gruno (wielmaat 26", zonder dunne buisjes naar de achteras).

 

10
Het bekende Union-kruisframe met achter de trapas uitkomende dubbele buizen (1950 t/m 1959).

 

N.B.: In de grafieken geven twee kleine puntjes bij een buis aan, dat dit gedeelte van het frame met dubbele buisjes is uitgevoerd.

 

Als u opmerkingen of aanvullende informatie bij dit overzicht of het voorgaande artikel heeft, kunt u deze graag per e-mail sturen.

 

Met dank aan kruisframe-specialist Jan van den Elshout.

 

Copyright by Jan van den Elshout and Herbert Kuner, © 2000 ...
All rights reserved.

terug

Last update: 08-09-2008