home

 
Navigatie

 


Schwager's dames girder model
Het duurste model uit de met veel zorg vormgegeven catalogus van 1909. Bij elke afbeelding van een fiets staat in deze catalogus ook een persoon afgebeeld, wat in die tijd vrij uniek was.

 

De modellen van F.F. Schwager

Het aanbod van Schwager in de catalogus van 1909 en in die van 1912 wijkt niet veel van elkaar af, en de prijzen bleven in deze jaren helemaal onveranderd. Het duurst waren de zogenaamde girder-modellen naar Engels voorbeeld, waarbij het frame een extra buis ter versteviging had. De herenversie werd in die tijd ook door Gazelle gemaakt en kostte in de dure afwerking 140 gulden, bij Schwager was dit 175 gulden.

     Naast drie girder-modellen verkocht Schwager zes dames- en herenmodellen met standaardframe. Deze waren allemaal voorzien van met remstangen bediende velgremmen en hadden bijna allemaal een gesloten kettingkast en vernikkelde in plaats van gelakte velgen. Andere fabrikanten boden ook modellen aan met de goedkopere terugtrap- of bandrem, zonder kettingkast en zonder gegalvaniseerde velgen. Net als bij zijn concurrenten, konden overigens ook de fietsen van Schwager tegen bijbetaling met een twee- of drieversnellingsnaaf worden geleverd.

     Het gemiddelde afwerkingsniveau van de aangeboden Schwager-fietsen was daarmee een stuk hoger dan dat van de grote, gerenommeerde Nederlandse merken, terwijl het aanbod van Schwager in totaal minder breed was. Buiten de gewone dames- en herenfietsen staan in de Schwager-catalogussen nog alleen maar een transportfiets (in 1909, maar niet in 1912!) en een stel kinderfietsen met 26"-wielen (in 1912).

     Vergelijkt men de prijzen van de Schwager-fietsen met de vergelijkbare modellen van de drie grote merken uit Schwager's tijd -Burgers, Fongers en Simplex-, zo was Fongers het duurst en zaten Burgers, Simplex en Schwager ongeveer op hetzelfde niveau.

Omvang van het bedrijf

Gezien het aantal medewerkers (ca. 30) en de huisvesting (Schwager zat in de binnenstad van Utrecht in panden die niet het formaat van echte fabrieksgebouwen hadden) was Schwager in zijn tijd een voor Nederlandse begrippen middelgrote rijwielfabriek. De afzet gebeurde volgens overlevering via een vertegenwoordiger en rechtstreeks aan gegoede klanten in Utrecht. Veel klandizie kwam van het Academisch Ziekenhuis dat op een steenworp afstand lag.

     Over de productiecijfers van Schwager bestaat geen zekerheid. Aangezien het bedrijf niet al te groot was, Schwager alleen relatief luxe fietsen verkocht en er voor zover bekend ook geen Schwager-fietsen bewaard zijn gebleven, moet het aantal geproduceerde rijwielen als relatief laag worden ingeschat. Landelijke bekendheid met vertegenwoordigingen in alle provincies zal het merk Schwager waarschijnlijk nooit gehad hebben.

 

Schwager-achternaaf van eigen fabricage

Schwager-achternaaf van eigen fabricage

 

De tweede generatie

Op 15 september 1912 overleed F.F. Schwager aan de gevolgen van een longontsteking. Schwager had twee zonen -Johan Hendrik en Willem Johan-, die het bedrijf voortzetten, en een dochter die alleen financieel aan de onderneming deel had.

     De twee broers waren veel commerciëler ingesteld dan hun vader. Ze stopten met de bouw van eigen frames en kochten deze voortaan bij Stahlrad, een fietsen- en wapenfabriek uit Suhl (Duitsland). Eigen onderdelen werden weinig meer gemaakt, Schwager werd een assemblagebedrijf. In plaats van blikken balhoofdplaatjes plakte men voortaan transfers.

     In 1927 was het helemaal gedaan met Schwager als fietsenmerk. Onder de druk van extreem goedkope, buitenlandse fietsen, die onder meer in een groot Utrechts warenhuis werden verkocht, besloten Johan Hendrik en Willem Johan om de rijwielzaak te staken. In plaats daarvan ging men zich op de handel in en reparatie van automobielen verleggen. Zo verloor Utrecht haar enige rijwielfabriek van betekenis.

 

 

Met dank aan Wilhelm Johann Schwager, kleinzoon van F.F. Schwager, die door zijn vriendelijke medewerking dit artikel mogelijk heeft gemaakt.

Heeft u zelf een oude Schwager-fiets? Geef hem dan op voor de fietsendatabank! Hoe u dat doet leest u hier.

 

 

 

Copyright by Herbert Kuner, © 2002 ...
All rights reserved.

terug

Last update: 25-07-2002