De ontwikkeling van de fiets aan het einde van de 19e eeuw speelde zich voornamelijk af in Engeland, Duitsland en Frankrijk. De eerste Nederlandse fietsfabrikanten bouwden buitenlandse modellen na. In feite heeft de Nederlandse industrie dan ook geen aandeel gehad in de oorspronkelijke techniek en vormgeving van de fiets.

     In de genoemde drie landen hebben individuele ontwikkelingen plaatsgevonden, die deels nog in onze tijd doorwerken. Zo reed men in Engeland op Sturmey-Archer naven met velgtrekremmen, in Duitsland op Fichtel & Sachs naven met terugtraprem en in Frankrijk vaak op derailleur-fietsen.

     Oude Nederlandse fietsen zijn het meest verwant aan Engelse fietsen. De Engelse rijwielindustrie kwam voor de eeuwwisseling het snelst op gang en had daardoor een goede naam. Nederlandse bedrijven probeerden met hun produkten Engels te lijken. Omdat Nederland vlak is, hoefde de fiets niet zo licht te zijn als b.v. in Frankrijk. Versnellingen waren tot en met de oorlog de uitzondering.

Wat is nu typisch Nederlands? Allereerst het veelvuldige gebruik van de fiets als vervoermiddel. Een oude, zware bakfiets is vanwege de heuvels in geen ander land fatsoenlijk te berijden. Ook transportfietsen werden in Nederland meer gebruikt dan elders.

     De als typisch Nederlands ervaren omafiets stamde eigenlijk uit Engeland. Maar hij is een goed voorbeeld voor een ander kenmerk van oude Nederlandse fietsen: het rechtop zitten en het grote rijcomfort. In vergelijking met oude Duitse toerfietsen hebben Nederlandse fietsen vaak een korter en hoger frame. Dat zit statiger en geeft op langere ritten minder rugklachten. Belangrijk is dan wel een comfortabel zadel.

     Over framematen gesproken: er rijden waarschijnlijk nergens zoveel oude fietsen rond met een framehoogte van 65 cm of meer als in Nederland, waarvan sommige zelfs damesmodellen zijn! En tenslotte: de degelijke 45-mm-trapas is voor zover bekend alleen in Nederland toegepast, en een lakdoek kettingkast is een onmisbaar accessoire van elke traditionele Nederlandse fiets.

Stokvis transportfiets

Het vakblad "De Nederlandsche Rijwielhandel" schreef in 1949:

 

• Deze homepage biedt geïnteresseerden een beknopt overzicht van de Nederlandse rijwielindustrie in het algemeen en een aantal bekende merken in het bijzonder. De informatie is zeker niet volledig en aanvullingen en correcties zijn daarom ook welkom. Stuur deze s.v.p. per e-mail naar cyclist@rijwiel.net
• Het tweede belangrijke onderdeel van deze homepage is de database voor oude Nederlandse fietsen. Deze omvat op dit moment ca. 8.000 fietsen. Aanvullend zijn er ook nog wat buitenlandse fietsen (vooral Engelse en Duitse merken) opgenomen.
  Per fiets zijn zoveel mogelijk kenmerken geregistreerd. U kunt aan deze verzameling bijdragen door uw eigen oude fiets(en) hiervoor op te geven; ook is het mogelijk informatie over uw fiets(en) op te vragen. Klik hier om naar dit onderdeel te gaan.
• Wie van oude fietsen houdt zal er ook ongetwijfeld meer of minder uitgebreid aan sleutelen. Deze website gaat niet over repareren en restaureren, voor vragen hierover kan ik dit forum aanbevelen. Desondanks vindt u ook op deze website een aantal technische artikelen inclusief enkele restauratieverslagen.
• Voor wie de sfeer wil proeven van hoe het leven was toen de oude fietsen van tegenwoordig jong waren, of voor wie gewoon van fotografie houdt is er op deze website een fotogalerij te vinden.